Hoe Hormonen Werken
Zoals we hebben beschreven in het gedeelte Oorzaken van Genderdysforie, bevat het DNA van elk mens de genetische instructies voor zowel mannelijke als vrouwelijke lichamen, en welke set instructies wordt gebruikt, wordt gecontroleerd door de hormonen die je geslachtsklieren produceren. Die differentiatie vindt volledig plaats op basis van of je toevallig een SRY-gen hebt, dat tussen de zesde en achtste week van de zwangerschap een kettingreactie start die testikels in plaats van eierstokken produceert. Vanaf dat moment is elk seksueel kenmerk van het menselijk lichaam (primair en secundair) het gevolg van de hormonen die die geslachtsklieren produceren.
Als ze oestrogenen (voornamelijk estradiol) produceren, vormen de geslachtsorganen zich tot een vulva, vagina en baarmoeder. Als ze androgenen (voornamelijk testosteron) produceren, vormen de geslachtsorganen zich tot een penis en scrotum, waarbij de klier van Skene naar beneden verschuift en vergroot tot een prostaat. De differentiatie eindigt hier tot het begin van de puberteit, negen tot tien jaar later, en we weten allemaal wat de puberteit doet.
Dus hoe werkt dit? Waarom differentiëren de cellen zich op deze manier? Wel, voordat we dat kunnen uitleggen, moeten we eerst het concept van een receptor uitleggen.
Hormoonreceptoren
In de eenvoudigste bewoordingen is een receptor te vergelijken met het contactslot met sleutel in een auto (hebben nieuwe auto’s nog steeds contactsloten?). Elke cel in het lichaam heeft een set sloten die verschillende functies in die cel activeren. Ze zijn als schakelaars die aangeven dat de cel een ander deel van zijn genetische sequentie moet activeren. Elke receptor kan alleen bepaalde chemische verbindingen accepteren, net zoals een slot alleen bepaalde sleutels kan accepteren, en verschillende chemicaliën hebben verschillende mogelijkheden om de sleutel om te draaien. Sommige kunnen de auto helemaal starten, terwijl andere hem alleen in de Accessoire-modus zetten.
De mogelijkheid van een chemische stof om in een receptor te passen, wordt relationele bindingsaffiniteit genoemd, en wordt gemeten als een percentage van hoe waarschijnlijk een chemische stof zich aan een receptor zal binden in vergelijking met een andere. Dus, als hormoon B slechts 10% van de tijd bindt ten opzichte van hormoon A, dan wordt gezegd dat het een bindingsaffiniteit van 10% heeft. Op dezelfde manier wordt het vermogen van een chemische stof om de sleutel om te draaien transactivatievermogen genoemd. Stoffen die in een receptor passen maar niets doen, worden antagonisten genoemd; stoffen die de sleutel kunnen omdraaien, worden agonisten genoemd. Als het de sleutel slechts een klein beetje kan omdraaien, wordt het een gedeeltelijke agonist genoemd.
Je kunt antagonisten vergelijken met uitsmijters bij een club. Ze staan bij de deur en voorkomen dat er iets anders binnenkomt, maar gaan zelf niet naar binnen. De meeste antagonisten worden blokkers genoemd. Dit verschilt van een remmer, dat is een stof die een chemische reactie vertraagt, of een activator, die een reactie versnelt. In receptoren verlaagt een remmer het vermogen van de receptor, waardoor deze minder effectief reageert op dingen die aan de receptor binden, en een activator verhoogt het vermogen van de receptor, waardoor deze sterker reageert, zoals een booster.
In sommige gevallen kan een hormoon functioneren als een remmer of een activator voor een ander hormoon door gedrag in een cel te vertragen of te verhogen. Bijvoorbeeld, progesteron verhoogt de celactiviteit, waardoor cellen effectiever reageren op oestrogenen en androgenen, en testosteron verhoogt het transactivatievermogen van dopamine-receptoren, zodat er minder dopamine nodig is in de hersenen voor hetzelfde effect.
Wat zit er in een Hormoon
Er zijn vier hoofdtypen hormonen:
- Aminozuren, zoals melatonine (dat slaap reguleert) of thyroxine (dat de stofwisseling reguleert).
- Peptiden zoals oxytocine en insuline, die verzamelingen van aminozuren zijn.
- Eicosanoïden die gevormd worden uit lipiden en vetzuren en voornamelijk invloed hebben op het immuunsysteem.
- Steroïden, die signaalmoleculen zijn die door verschillende interne organen worden geproduceerd om berichten door te geven aan andere organen in het lichaam.
Voor het doel van transitie is deze laatste categorie het meest relevant, omdat alle geslachtshormonen steroïden zijn. Ze vallen in zeven hoofdcategorieën:
- Androgenen
- Oestrogenen
- Progestagenen
- Glucocorticoïden
- Mineralocorticoïden
- Neurosteroïden
- Aminosteroïden
De eerste drie hiervan zijn waar we het meest om geven voor hormoontherapie bij transitie. Let op: Alle mensen, ongeacht het fenotype, hebben een aantal van elk van deze hormonen in hun lichaam. De verhoudingen zijn wat de lichaamsvorm beïnvloeden.
Androgenen
Er zijn bijna een dozijn verschillende androgenen, maar degenen waar we het meest om geven zijn testosteron en dihydrotestosteron.
Testosteron is het belangrijkste masculiniserende hormoon voor het menselijk lichaam en wordt geproduceerd in de bijnieren, de testikels en in de eierstokken (waar het onmiddellijk wordt omgezet in estron en estradiol). Het vertelt zowel spier- als botcellen om te groeien en stimuleert bij hogere concentraties een grotere spiermassa en een dikkere skeletstructuur. Dit betekent ook dat testosteron essentieel is voor de gezondheid van botten, omdat het de verdeling van calcium binnen de skeletstructuur beïnvloedt. Daarom kan een ernstig tekort aan testosteron leiden tot osteoporose en broze botten. Testosteron speelt ook een belangrijke rol in het seksuele verlangen en libido, en stimuleert het paringsgedrag in de hersenschors.
Dihydrotestosteron (DHT), dat wordt omgezet uit testosteron in de prostaat, de huid en de lever, speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van de mannelijke geslachtsorganen tijdens de puberteit door willekeurige erecties te veroorzaken en de groei van gezichts- en lichaamshaar te stimuleren. Paradoxaal genoeg is DHT ook verantwoordelijk voor mannelijke kaalheid volgens een patroon, omdat het de bloedcirculatie naar de follikels op de bovenkant van de hoofdhuid afknijpt (sorry, trans mannen, het is een tweesnijdend zwaard). DHT bindt tien keer sterker aan androgeenreceptoren dan testosteron, wat de reden is waarom het essentieel is om het te verminderen voor feminiserende transitie.
Oestrogenen
Er zijn vier oestrogenen: estradiol, estrone, estriol en estetrol. De laatste twee worden alleen tijdens de zwangerschap geproduceerd en zijn belangrijk voor de gezondheid van de foetus, maar hebben geen invloed op transitie.
Estradiol is het feminiserende hormoon, omdat het het primaire signaalhormoon is voor groei van de melkklieren (borstweefsel), en omdat het vetophopingen bevordert in de dijen, heupen, billen, borst en armen, terwijl het vetophopingen in de buik ontmoedigt, wat resulteert in een meer afgerond figuur. Estradiol bevordert ook de productie van collageen, wat resulteert in een zachtere huid en flexibelere pezen en ligamenten.
De rol van estron in het lichaam is enigszins raadselachtig in medisch onderzoek, omdat het aanzienlijk lagere bindingsaffiniteit heeft in vergelijking met estradiol (0,6%) en zeer laag transactivatievermogen (4%). Het hormoon lijkt niets te doen; het blijft gewoon in de bloedbaan zitten. Het heeft echter een uniek vermogen om te converteren van en naar estradiol via een enzymgroep genaamd 17β-HSD, waardoor het ideaal geschikt is om als een soort oestrogeenbatterij in het lichaam te functioneren.
Nieuw onderzoek begint te suggereren dat het lichaam de totale estradiolniveaus kan reguleren door HSD17B1 vrij te geven om estradiol in estron om te zetten, en HSD17B2 vrij te geven om het terug te zetten, maar dit is een zeer vroeg onderzoek. Beide enzymen worden geproduceerd in borstweefsel en kunnen een rol spelen bij het optreden van cyclische periode-achtige symptomen bij oestrogeenrijke individuen zonder eierstokken, zoals transgender vrouwen.
Ter Informatie
Waarom krijgen AFAB transgender personen geen oestrogeenblokkers voorgeschreven naast testosteron?
Er zijn twee afzonderlijke bronnen van oestrogenen binnen het vrouwelijke voortplantingssysteem. Eierstokken bevatten duizenden follikels: celstructuren die eieren produceren. De hypofyse produceert luteïniserend hormoon (LH) en follikelstimulerend hormoon (FSH), die de follikels stimuleren om te groeien tot luteale cellen. Thecacellen in de follikel produceren testosteron, en granulosacellen produceren het enzym aromatase, dat dat testosteron omzet in estradiol. Dit is de eerste bron van oestrogeen, maar het is niet de grootste bron.
Opmerking: Dit is waarom PCOS ervoor zorgt dat eierstokken testosteron produceren; de ovariumcysten verstoren de productie van aromatase, dus het testosteron wordt niet omgezet.
Twee weken in de menstruatiecyclus vertelt de hypothalamus de hypofyse om een LH- en FSH-piek te produceren die drie tot vier keer sterker is dan eerder in de cyclus. Die piek zorgt ervoor dat de follikels opzwellen tot er een openspringt en een ei vrijkomt, op dat moment verandert het overblijfsel van de follikel in een structuur die bekend staat als het corpus luteum. Dat corpus luteum begint dan progesteron en aanzienlijk meer oestrogenen te produceren om de baarmoeder voor te bereiden op een bevrucht ei. Dit is de tweede bron.
Het innemen van testosteron zorgt ervoor dat de hypothalamus de genen deactiveert die deze LH- en FSH-piek initiëren, zodat de follikels nooit volwassen worden, ovulatie niet plaatsvindt en het corpus luteum niet wordt gevormd, wat een belangrijke bron van oestrogeen in de eierstokken wegneemt.
Dus nee, Reddit, het is niet alleen “omdat testosteron sterker is”, het is omdat eierstokken veel complexer zijn dan testikels en gemakkelijker te verstoren zijn. Stop alsjeblieft met het verspreiden van deze onwaarheid.
Progestogenen
Het belangrijkste progestageen is progesteron, dat talloze rollen in het lichaam speelt en een belangrijk onderdeel is gebleken van feminiserende hormoontherapie.
Een van de belangrijkste rollen die de progestagenenreceptor speelt, is de regulatie van de functie van de geslachtsklieren (eierstokken en testikels). De hypothalamus zit boordevol progestagenenreceptoren en reageert sterk op hun activatie, waarbij de productie van GnRH wordt verminderd, wat vervolgens de productie van luteïniserend hormoon door de hypofyse vermindert.
LH vertelt de eierstokken en testikels om oestrogeen en androgenen te produceren. LH en zijn zusje FSH spelen beide een centrale rol in de ovulatie, wat een andere grote bron van oestrogeen is bij eigenaars van eierstokken. Synthetische progestagenen (chemische stoffen die in progestagenenreceptoren passen) worden daarom vaak opgenomen in anticonceptie om ovulatie te voorkomen. Bij AMABs zijn progestagenen een nuttig hulpmiddel om de productie van testosteron te blokkeren.
Een ander type cel dat vol zit met progestagenenreceptoren is het borstweefsel. Progesteron speelt een belangrijke rol in de groei en rijping van melkkanalen in het borstweefsel. Hoewel er weinig formeel onderzoek is gedaan naar het effect van progesteron op borstontwikkeling, wordt het anekdotisch veel gezien in de transfem-gemeenschap als een significante verbetering van de volheid van de borsten. Van progesteron is ook aangetoond dat het de bloedtoevoer naar borstweefsel verhoogt en vetophopingen in de borsten stimuleert, beide verhogen de borstgrootte.
Bovendien bevordert progesteron beter slapen, verbetert het de cardiovasculaire gezondheid, verhoogt het ketogenese (verlaagt triglyceriden), verhoogt het de stofwisseling en is gebleken dat het het risico op borstkanker vermindert.
Mineralocorticoïden
Mineralocorticoïden spelen geen rol bij transitie, maar ze zijn het vermelden waard vanwege één belangrijk hormoon: aldosteron.
Aldosteron geeft de nieren de opdracht om te stoppen met het extraheren van water uit de bloedbaan. Het wordt geproduceerd door de bijnieren om de hydratatie van het lichaam te reguleren. Waarom is dit significant?
Omdat een geneesmiddel dat zeer vaak wordt gebruikt in de hormoontherapie bij transgenders een extreem krachtige aldosteronantagonist is: spironolacton. Spiro bindt zich sterker aan mineralocorticoïdreceptoren dan aldosteron, maar activeert de receptor niet. Het zorgt gewoon voor een verstopping, waardoor de nieren het signaal om water te extraheren niet ontvangen.
Dit is de reden waarom mensen die spiro gebruiken zoveel moeten plassen.