Πώς Διαγιγνώσκεται η Δυσφορία Φύλου;

Αυτή η ενότητα επικεντρώνεται στα διαγνωστικά κριτήρια του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Ψυχικών Διαταραχών της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρίας, έκδοση πέντε (DSM-5). Ο λόγος που εστιάζω σε αυτό το πρότυπο είναι κυρίως επειδή κανείς άλλος δεν έχει ένα. Η Εθνική Υπηρεσία Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου ουσιαστικά αντικατοπτρίζει το DSM της ΑΨΕ. Άλλες χώρες έχουν τα δικά τους τοπικά πρότυπα, αλλά όλα είναι είτε πολύ παρόμοια είτε πολύ πιο ξεπερασμένα.

Το WPATH SoC περιγράφει τους τρόπους με τους οποίους εκδηλώνεται η δυσφορία φύλου, αλλά δεν ορίζει σαφή διαγνωστικά κριτήρια, αφήνοντας αντ’ αυτού σε κάθε επαγγελματία ψυχικής υγείας να κάνει τις δικές του διαγνώσεις. Γενικά υποστηρίζει ότι, εάν ένας ασθενής έχει υγιή ψυχική και σωματική υγεία και λέει ότι έχει δυσφορία φύλου, θα πρέπει να τον πιστέψουν. Το βασικό στοιχείο εδώ είναι το «νους υγιής εν σώματι υγιεί». Ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας επιμελείται να διασφαλίσει ότι δεν υπάρχουν άλλες καταστάσεις που μπορεί να κάνουν τον ασθενή να πιστεύει κάτι τέτοιο.

Ή, για να το θέσω ωμά, η WPATH λέει ότι αν νομίζεις ότι είσαι τρανς, είσαι τρανς. Αυτή είναι και η στάση που έχει υιοθετήσει η πλειοψηφία της κοινότητας. Εφόσον πιστεύεις ότι το φύλο σου δεν ταιριάζει με εκείνο που σου ανατέθηκε κατά τη γέννηση, είσαι τρανς. Ωστόσο, οι ασφαλιστικές εταιρίες δεν είναι τόσο ευχαριστημένες με τις αυτοδιαγνώσεις, οπότε εδώ είναι τα κριτήρια που ορίζονται στο DSM-5 για τη διάγνωση ενός ατόμου με δυσφορία φύλου.

Προς Ενημέρωσή Σας

Η διάγνωση της δυσφορίας φύλου σε παιδιά προεφηβικής ηλικίας απαιτεί το παιδί να έχει τεκμηριωμένο ιστορικό έξι μηνών που να πληροί έξι από αυτά τα κριτήρια (ένα εκ των οποίων πρέπει να είναι το Κριτήριο 1), καθώς και αποδεδειγμένη δυσφορία ή δυσκολία σε κοινωνικούς, σχολικούς ή άλλους σημαντικούς τομείς λειτουργίας.

  1. Έντονη επιθυμία να ανήκει σε άλλο φύλο ή επιμονή ότι είναι άλλο φύλο από αυτό που του έχει ανατεθεί.
  2. Έντονη προτίμηση για ρούχα τυπικά του άλλου φύλου.
  3. Έντονη προτίμηση να λαμβάνει άλλους ρόλους φύλου σε προσποιητικά παιχνίδια ή φανταστικά παιχνίδια.
  4. Έντονη προτίμηση για τα παιχνίδια ή τις δραστηριότητες που είναι τυπικά ή στερεοτυπικά συνδεδεμένες με το άλλο φύλο.
  5. Έντονη προτίμηση να έχει άτομα του άλλου φύλου ως συμπαίκτες.
  6. Έντονη απόρριψη παιχνιδιών, παιχνιδιών και δραστηριοτήτων τυπικών του φύλου που του αποδόθηκε.
  7. Έντονη αντιπάθεια για έμφυλη ανατομία του.
  8. Έντονη επιθυμία να έχει έμφυλα χαρακτηριστικά που ταιριάζουν με το φύλο που βιώνει.

Σημείωση: Αυτά είναι τα κριτήρια για παιδιά. Οι έφηβοι και οι ενήλικες έχουν διαφορετικό σύνολο κριτηρίων. Και τα δύο σύνολα μπορούν επίσης να βρεθούν εδώ. Έχω παραφράσει ελαφρώς τα κριτήρια, ώστε να τα κάνω λιγότερο επικεντρωμένα προς τα δυαδικά φύλα.

Για να διαγνωστεί ένας ενήλικας με δυσφορία φύλου από έναν ψυχίατρο, πρέπει να πληροί δύο από τα έξι παρακάτω κριτήρια, και να τα έχει βιώσει για περισσότερο από έξι μήνες:

  • Έντονη ασυμφωνία μεταξύ του βιωμένου φύλου του ατόμου και των πρωτογενών ή/και δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου του

    Ο τρόπος με τον οποίο το άτομο βλέπει τον κόσμο και αλληλεπιδρά με αυτόν δεν είναι ευθυγραμμισμένος με τον τρόπο που θα αναμενόταν συνήθως από ένα άτομο του φύλου που του αποδόθηκε κατά τη γέννηση. Υπάρχει ένας πολύ ευρύς αριθμός χαρακτηριστικών που εντάσσονται σε αυτήν την περιγραφή. Μπορεί να αφορά τον τρόπο που αλληλεπιδρά με άλλους, τον τρόπο που μιλά, τα χόμπι που προτιμά, τον τρόπο που ντύνεται, τη γλώσσα του σώματός του και τους τρόπους του, ή με ποιο/α φύλο/α συνδέεται περισσότερο.

  • Έντονη επιθυμία του ατόμου να απαλλαγεί από τα πρωτεύοντα ή/και δευτερεύοντα χαρακτηριστικά του φύλου του

  • Έντονη επιθυμία για τα πρωτεύοντα ή/και δευτερεύοντα χαρακτηριστικά φύλου ενός άλλου φύλου

    Αυτά τα δύο συνδέονται μεταξύ τους. Αυτή είναι η σωματική δυσφορία όπως ορίστηκε προηγουμένως. Το άτομο αισθάνεται δυσφορία με πτυχές του σώματός του, οι οποίες είναι αποτέλεσμα του φύλου που είχε κατά τη γέννησή του.

  • Έντονη επιθυμία του ατόμου να ανήκει σε άλλο φύλο

  • Έντονη επιθυμία του ατόμου να του φέρονται ως άλλου φύλου

    Αυτά τα δύο είναι η διαπροσωπική δυσφορία και η κοινωνική δυσφορία. Είναι ο τρόπος με τον οποίο ένα άτομο θέλει να αλληλεπιδρά με τον κόσμο και θέλει ο κόσμος να αλληλεπιδρά μαζί του.

  • Ισχυρή πεποίθηση του ατόμου ότι έχει τα τυπικά συναισθήματα και αντιδράσεις ενός άλλου φύλου

    Αυτό είναι αρκετά αυτονόητο.

Όπως είπα, αρκεί να έχει κανείς δύο από αυτές τις προϋποθέσεις για μια λάβει επίσημη διάγνωση, με μόνο δύο από αυτές να αφορούν το φυσικό σώμα. Είναι απολύτως έγκυρο για ένα τρανς άτομο να βιώνει δυσφορία φύλου χωρίς στην πραγματικότητα να μισεί κανένα μέρος του σώματός του ήγ να θέλει να αλλάξει κάποιο τμήμα αυτού. Η σωματική δυσφορία είναι μόνο ένα από τα πολλά πράγματα που οδηγούν ένα άτομο να είναι τρανς.

Το κρίσιμο σημείο είναι το εξής· αν αυτοπροσδιορίζεται ένα άτομο ως τρανς, που σημαίνει ότι το φύλο που βιώνει δεν ευθυγραμμίζεται με το δυαδικό φύλο που του αποδόθηκε κατά τη γέννηση, τότε ήδη πληροί δύο από τα παραπάνω κριτήρια. Έχει μια έντονη επιθυμία να αναγνωριστεί ως άλλου φύλου, σε βαθμό που αναγνωρίζει ότι είναι άλλου φύλου, και έχει ισχυρή πεποίθηση για το πώς νιώθει το φύλο του, και ότι το φύλο του δεν είναι ίδιο με εκείνο που του αποδόθηκε κατά τη γέννηση.

Επομένως, είναι κυριολεκτικά αδύνατο για ένα άτομο να αυτοπροσδιοριστεί ως τρανς και να μη βιώνει δυσφορία φύλου. Σύμφωνα με τις απαιτήσεις της WPATH, κάθε άτομο δύναται να αυτοπροσδιοριστεί ως τρανς. Επομένως, η δήλωση «δε χρειάζεται να έχεις δυσφορία για να είσαι τρανς» είναι ένα λογικό παράδοξο.

Τότε όμως, γιατί το λέμε ακόμα αυτό; Επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι δε γνωρίζουν τι είναι στην πραγματικότητα η δυσφορία φύλου, και συνεπώς είναι πιο εύκολο να τους επαναλάβει κανείς ένα «ρητό» παρά να τους εξηγήσει όλες τις διαφορετικές λεπτότητες που αφορούν τη δυσφορία φύλου και το πώς αυτή εκδηλώνεται. Αλλά, κοιτάξτε, τώρα έχετε ένα ωραίο άρθρο που μπορείτε να στείλετε σε άλλα άτομα ώστε να κατανοήσουν τι είναι η δυσφορία φύλου.